Klimaatterreur
Steeds maar langer aanhouden van hetzelfde weertype in Vlaanderen.
Gedurende deze winterse dagen worden we reeds meerdere weken overvallen door opeenvolgende regenbuien. De rivieren van het Vlaamse land staan dag na dag op een steeds hoger peil. Een lichte neerslachtigheid overvalt me, nadat ik dagenlang vanuit het raam kijk naar de steeds maar aanhoudende regen. Verlangend me te begeven in onze prachtige natuur. Verscholen van deze prachtige natuur.
Weerkundigen kondigen aan dat het grondwaterpeil nog steeds niet voldoende hoog is na een reeks zomers met extreme droogte en hitte. (1) Ik mijmer over mijn kindertijd. We klaagden toen minstens even veel over het soms natte Vlaamse weer. Doch hield een specifiek weertype toen meestal niet langer aan dan enkele dagen of een week. (2) Het gezegde "Na regen komt zonneschijn", gold sterker dan ooit. Er is duidelijk iets aan de hand met ons klimaat. Record na record sneuvelt. Aanhoudende droogte, aanhoudende regen, aanhoudende hitte enz… Overstromingen teisteren meerdere landen. Droogtes veroorzaken hongersnoden.(4) (5) Een nooit afhoudende cyclus van komen en gaan op onze aarde.
Het klimaat op aarde in ver vervlogen tijden
Ja, moeder aarde kende ook de voorbije miljarden en miljoenen jaren, reeds veel grotere schommelingen en veranderingen, dan we ons zelfs maar kunnen voorstellen. (6) Ooit was bijna de hele aarde bedekt met sneeuw. We spraken toen van “sneeuwbalaarde”. (7) In andere tijden nam de CO2 exponentieel toe en kregen we extreme hitte. In andere tijden werd de aarde geteisterd door enorme bosbranden. Een komeet deed de aarde extreem afkoelen. (8) Dit alles enkel veroorzaakt door onze natuur. Niet tegenstaande dit enkel werd veroorzaakt door de natuur, kende de aarde telkens enorme apocalyptische uitstervingsgolven. Dit betekende uitsterven van meerdere soorten, planten en dieren. Moeder aarde veranderde voor al deze soorten in een immense nooit meer ophoudende nachtmerrie. Dit om duizenden jaren later nieuwe soorten te laten ontstaan en gedijen. Een nooit ophoudende cyclus die op deze schaal ook vandaag nog steeds aanhoudt. Op een schaal van miljoenen jaren komt en gaat alle leven steeds maar opnieuw. Niets blijft. Het is als bloemen die elke lente opnieuw open gaan, enkele dagen of weken bloeien en opnieuw verwelken. Schoonheid die telkens opnieuw vergaat.
De huidige klimaatverandering
Wil dit zeggen dat we de huidige klimaatverandering in dit perspectief moeten bekijken? Dat de mens niets heeft te maken met de veranderingen waaraan we onderhevig zijn sinds pakweg halfweg de 18de eeuw? Daarvoor hebben we te maken met iets te veel toevalligheden. Niet toevallig kenden we in het midden van de 18de eeuw juist de eerste industriële revoluties. (9) (10) Niet toevallig gaan de deze veranderingen gepaard met een grote toename aan CO2 . Ook vinden deze veranderingen plaats aan een tempo dat we reeds duizenden jaren niet meer hebben waargenomen.(11)
Er is mijn inziens dus wel degelijk iets aan de hand. Iets waarvan we niet weten waarheen het ons zal brengen. Iets dat vraagt dat we wakker worden en ons aanzet tot actie. Iets dat ons aanzet tot reflectie over onze manier van consumeren en produceren.
Huidig klimaatbeleid en consumptie
Meer dan ooit worden er door politici, verspreid over de hele wereld acties, ondernomen om de klimaatverandering te bestrijden. Kernenergie moet verdwijnen, auto’s moeten verdwijnen, woningen moet steeds maar opnieuw worden geïsoleerd en beantwoorden aan steeds maar nieuwe en strengere normen.
Terwijl de consument zijn woning gretig aan het verbouwen is, volgens de nieuwe normen heeft de politiek reeds twee nieuwe rondes achter de rug met nieuwe en strengere regels. De consument kan dit steeds maar hogere tempo niet meer volgen. Jongen mensen kunnen steeds moeilijker een eigen woning kopen. Gezinnen worden geconfronteerd met stress rond verbouwingen bovenop de dagelijkse stress van het werk en huishouden. We worden geconfronteerd met op luxe gestelde huishoudens die jaren in een bouwval moeten kamperen tot de woning af is. en af is de woning volgens de huidige moraal nooit.
Telkens men een huis verbouwt, wordt er een economische kringloop in het leven geroepen. Telkens dienen er andere grondstoffen voor bouwmaterialen worden gewonnen, bouwmaterialen worden geproduceerd, vervoerd en geïnstalleerd in de woningen van onze huishoudens. Dit om na een handvol jaren volledig van voor af aan opnieuw te beginnen. Uiteraard wordt er in elke stap van deze economische keten bijzonder veel C02 vrijgegeven, die hetzelfde effect op het klimaat heeft dan consumptiegoederen die men maakt zonder zich om het klimaat te bekommeren. Deze kringloop is tegengesteld aan de vroegere slogan van “consuminderen” in plaats van consumeren.
Kernenergie die nauwelijks CO2 vrijgeeft is momenteel de demon der demonen. Kerncentrales zijn uit de tijd en moeten verdwijnen en om te worden vervangen door een nieuwe “groene” en “duurzame” economie. Kolencentrales die bijzonder veel C02 produceren, zonnepanelen die slechts 25 jaar meegaan (12) en waarvan het productieproces ook bijzonder veel CO2 veroorzaakt zijn hiervan slechts enkele voorbeelden. Windmolens kennen een gelijkaardig probleem.(13)
Anderzijds botsen we op veel politieke weerstand waar het effectief gaat om “consuminderen”. Zelf rijdt ik niet met de wagen en ondervind de hypocrisie hierrond dagelijks. Een openbaar vervoer, dat jaar na jaar wordt afgebouwd . Peperdure treintickets voor treinritten met systematisch meerdere vertragingen, bussen die niet opdagen of worden afgeschaft, winkels die van het stadscentrum verhuizen naar de omliggende grote banen om later dan zelfs daar te verdwijnen. Op deze manier wordt het steeds maar moeilijker om je boodschappen te voet of met de fiets te doen.
Allen worden in de wagen gejaagd om daar nog meer te worden opgejaagd. Oudere dieselwagens die weinig C02 vrijgeven worden uit de stadscentra geweerd. Dit om aan te zetten snel een nieuwe wagen( opnieuw een productieketen die veel CO2 laat vrijgeven) te kopen die meer CO2 vrijgeeft. Dit in naam van ecologie en klimaat.(14)
Dit alles bezorgt de hedendaagse West-Europese mens bijzonder veel stress. Geen probleem deze kan dan worden aangepakt door consumptie van aanbieders van yoga, mindfulness, psychotherapie, sociaal werk enz… Beroepen waar ik zelf bijzonder veel respect voor heb en ook persoonlijk gebruik van maak, maar die een parodie worden van zichzelf als het wordt gebruikt om deze waanzin in stand te houden.
Een niet afhoudende drang naar een steeds maar groeiende economie
Welke mechanismen schuilen achter deze waanzinnige nooit stoppende molen? Hiervoor beroep ik me opnieuw op de filosofie van Spengler die onze Westerse cultuur beschouwt als een cultuur die is gebouwd op het fundament van haar eigen oersymbool; Het gaat om een oersymbool van oneindige ruimte. Deze oneindige ruimte vereist een zich oneindig ontwikkelend individu. Dit is een bijzonder mooi oersymbool, maar onze cultuur schiet hier momenteel zwaar in door. Hier schrijf ik meer over in mijn rubriek omtrent Spengler, "mijmeringen over het Avondland".
Omstreeks de jaren ’70 kenden we steeds meer toenemende consumptie mogelijkheden. Ons leven werd aangenamer en gemakkelijker gemaakt door de opkomst van de koelkast, diepvries, televisie, wasmachine enz… Later kwamen hier nog de computer, GSM, internet en smartphone bij. Er was zoveel uit te vinden om onze economie eindeloos te doen groeien. Het oersymbool van oneindige ruimte kwam economisch tot haar rechten. De consumptiegoederen waren bijna onverslijtbaar. Eens alles verworven was er niets meer om diezelfde economie nog te doen groeien. De mens had alles maar de economie schreeuwde om steeds maar meer. Er was echter nauwelijks nog iets uit te vinden.
Dit was voor de westerse mens een immense impasse. Op dit vlak kwam de klimaatproblematiek als een geschenk uit de hemel. Verbouwingen, koolcentrales, nieuwe auto’s, zonnepanelen zouden allemaal hun steentje bijdragen om een nieuw soort economie in het leven te roepen en in het leven te houden. Niet het klimaat moet worden gered maar wel onze economie en daaronder liggend ons oersymbool. Namelijk dat symbool dat ons maakt tot wie we zijn. Datgene wat allesbepalend is voor de fundamenten van onze identiteit. Zonder dat verliezen we alle vormen van houvast. Zonder houvast is er geen cultuur meer. Met deze houvast komen we echter ook in de problemen. Datgene we pretenderen te bestrijden maken we juist steeds maar erger. Is dit wat Spengler bedoelde met wat een cultuur doet op het einde van haar bestaan. Is dit de stervensfase van onze ooit zo grootse westerse cultuur? Of kunnen we onze nimmer aflatende drang naar oneindige ontwikkeling afbuigen naar wetenschappelijk onderzoek naar andere meer vruchtbare initiatieven . ik denk dan aan kernfusie(15) of kernenergie via thorium (16) Het probleem bij beide is dat hier momenteel slechts met mondjesmaat onderzoek naar wordt gedaan waardoor dit pas over meerdere tientallen jaren operationeel zal worden. En zelf dit is nog niet zeker?
(1) https://www.nieuwsblad.be/cnt/dmf20230116_95509443
(2) https://www.standaard.be/cnt/dmf20210705_93476709
(4) https://www.knmi.nl/over-het-knmi/nieuws/ieder-jaar-een-verpletterend-hitterecord
(5) https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2022/01/02/warmste-2-januari-sinds-het-begin-van-de-metingen/
(7) https://www.kijkmagazine.nl/nieuws/sneeuwbalaarde-hoe-leven-toen-mogelijk-was/
(9) https://klimaat.be/klimaatverandering/oorzaken/invloed-van-de-mens
(10) https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/klimaatverandering/gevolgen-klimaatverandering
(11) https://scientias.nl/de-huidige-opwarming-van-de-aarde-is-in-de-afgelopen-2000-jaar-ongeevenaard/
(12) https://doorbraak.be/de-duistere-zijde-van-groene-stroom/
(13) https://doorbraak.be/regering-moet-rekening-houden-met-ecologische-voetafdruk-windmolens/
(14) https://www.nieuwsblad.be/cnt/dmf20181222_04057869
(16) https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2019/02/03/thorium-de-oplossing-voor-het-energie-en-klimaatvraagstuk/